Iemand soos Miesies Bessie
Sanet Opperman - opperman@orcon.net.nz

Om te dink dat dit alles met onse dorpie gebeur het. Nee kyk, dis nie aldag dat daar so iets hier gebeur nie, ek meen nou, dit was 'n bom wat ons getref het! Om te dink dat my ou Miesies Bessie nou sou staan en ...

Wag wag nou, ek loop die storie alweer vooruit. Kom ons begin by die begin. My ou Miesies Bessie is oud. Kyk, laat ek nou nie vir jou vertel dat ek nog jonk is nie, maar wanneer mens die dag jou tande begin wegpak in ‘n glas water saans, en bedags op 'n kierie moet aansloer, dan is jy oud!

Jy sien, my tande is nog net mooi waar dit hoort, in die kake. En ek kan nog 'n hoender duskant sy enkels raakduik om hom kop af te kap, daarom is ek nog nie so oud nie.

Maar wag, die storie gaan nie oor my nie, 'nevermind'! My ou Miesies Bessie is nie net oud nie, sy is ook baie sieklik. Elke week is dit klokslag haar roete dorp toe. ‘Lucky’ vir my weet ek nog hoe om die bakkie min of meer in die pad te hou.

Dan is dit maar die gewone, eers laat sy ou Salie haar bietjie haartjies wat sy oorhet regkam by dié se salon, dan gaan kry sy haar weeklikse boegoebrandewyn by Hettie onder die toonbank by dié se winkeltjie. Nee, nee Hettie stook nie mampoer nie, haar man doen. Bertus Klopper stook die beste mampoer in die hele distrik, ek weet. Ek het een maal toe Miesies Bessie laatnag hyg na haar asem en my geroep het vir ‘n medisynetjie, so skelmpies gedeel in dié wondermiddel.

Wel, met die boegoebrandewyntjie veilig in die bakkie, is Miesies Bessie se laaste draai haar dokter afspraak. Jy weet, net ingeval iets in die week gebeur het waarvan sy nie weet nie. Daar is altyd 'n klagtetjie vir dokter, haai sies tog. Net verlede week het haar niere haar so verpes dat sy dokter twee keer laat uitkom het plaas toe.

Dokter gee haar darem altyd 'n aspirientjie of iets, en dan moet sy 'n dag of wat gaan rus sodat die medisyne sy werk kan doen. En dan is dit maar weer ek, ou Kaaitjie, wat alles vir haar moet aandra.

Maar ag wat, ek kla nie. Sy is immers die oudste van ons twee. Die ou storie sou seker nou nog so aangegaan het, as dit nie was vir die ‘Ingelse’ dokter nie. Was dít nou vir jou 'n storie. Onse ou dokter besluit toe, nee, hy moet hulp kry. Mens kan nie glo dat daar soveel siekte op so klein dorpie is nie, dis iets vreesliks.

Die nuwe dokter is toe nou ook bonop nie net 'n aantreklike jong man nie, maar ook sonder vrou. Jong, was dít nou 'n geskarrel onder die vrouens. Nie vir hulleself nie, nee, vir hulle dogters. Ek bedoel, die gode het nou wraggies hulle ‘job’ geken met dié stukkie mens.

En dis net waar my ou Miesies Bessie toe ook besluit, maar sy het die nuwe dokter nog nie juis te siene gekry nie. Net die volgende week boender sy my ontydig die bakkie in, en daar sit ons toe af na die dokter se spreekkamers toe, die bors se gehyg sien, sy kry omtrent nie asem nie.

Dis nou eintlik waar die bom begin bars het, want sien, die nuwe ‘Ingelse’ dokter kry toe geen fout aan my ou Miesies Bessie nie. Haar hartklop is glo normaal, haar bloeddruk piekfyn, haar bors hyg nie, tot haar niere makeer niks.

Ou Lina wat by Miesies Gerda op die duskantste plaas werk sê sy het gehoor dat die vrou wat by die slaghuis werk sê dat die ‘nurse’ by die spreekkamer sê dat Dokter Hamilton Miesies Bessie twee keer van kop tot toontjies ondersoek het. Nou ja, en hierdie ‘Ingelse’ dokter van die grootte stad sê hy gee nie medisyne as mens niks makeer nie.

My ou Miesies Bessie was so ontsteld toe sy daar uitkom, dat ek eers die boegoebrandewyn se prop vir haar moes losbyt. Ja, haar bors was só toegetrek, dat sy nie die rit terug plaas toe sou haal nie. Net daar in die bakkie moes ek haar tot kalmte bring.

"Kwak! Dis wat hy is Kaaitjie, laat 'n bogkind my staan vertel ek makeer niks nie. Het hy geen respek vir die ouderdom nie? Voel," en sy beduie met haar hand na haar rug, "voel net hoe staan hierdie nier van my weer vandag!"

Kaaitjie voel en voel, maar Kaaitjie voel niks.

Dis toe dat die storie met 'n spoed, wat die wind in die skande sou steek, die gerugte op die dorp doen. Moenie Dokter Hamilton se tyd mors nie. Of jy makeer, en hy gee jou die regte doepa, of jy makeer nie, en bly by jou huis.

Dis eers toe ou Giepie van die buurplaas my weer kom help bees slag, dat ek die regte storie hoor. Dokter Hamilton sê glo Miesies Bessie makeer niks, dis ‘all in the mind’. Eensaamheid, dis glo wat die dinge veroorsaak.

Sies tog, dis gin wonder nie, my ou Miesies Bessie is al lankal so alleen saam op die plaas.

Nou ja toe Kaaitjie, sê ek vir myself terwyl ek ou Giepie dophou waar hy die bees uitmekaar haal, wat is daar te doen aan híérdie situasie? Ek meen, ek is ook by myself. Maar tenminste het ek vir ou Giepie om mee te praat as ek te veel vir my kamer word. Die buurplaas is ook nie té ver nie, en wanneer ek op die ‘phone’ roep, kom ou Giepie altyd in ‘n stofwolk daar aan vir ‘n kommetjie koffie en beskuit. Nee, dis nie wat jy dink nie, ons is net vrinne. Ek is al ver duskant daardie stuitige dinge.

Maar wat! Daar gaat ek alweer. Die storie loop draai om Miesies Bessie, en hier sit ek en uitwei oor myself.

“Ou Giepie,” vra ek hom mos die ander dag waar hy besig is om ‘n beesvel lekker met sout by te kom, “wat gaan ons omtrent my ou Miesies se alleenheid doen?”

“Hoe bedoel jy nou ou Kaaitjie?” Die frommelgesiggie kyk gesteurd op.

“Net wat ek sê. My ou Miesies is baie alleen, en jy het gehoor wat sê die nuwe ‘ingelse’ dokter”

“Dis so ja,” die ou kop knik op en af, “Maar wat wil jy daaraan doen?”

“Ag nee Giep, ons albei weet jy is altyd die ene met die idees. Ek is die een wat sê of dit ‘oraait’ is of nie.”

“Wel ja,” Giepie vryf stadig oor sy ken met die sout nog taai aan sy vingers, “dis bietjie laat vir ‘n vryklonk om kers te kom opsit sou ek sê...”

“Giep!” Kaaitjie kyk hom baie geskok aan. “Dis nie wat ek ingedagte gehad het nie.”

“Nou wat dan?”

“Iets anders...iets wat haar besig hou...iets…”

“Iets soos ‘n kat?”

“Nou waarom sou my ou Miesies Bessie nou ‘n kat wil hê vra ek jou? Sy het net verlede week die spulletjie agter die skuur weggegee ...” sy bly skielik stil asof iets haar te binne skiet. “Ek hét dit!” Kaaitjie spring so vinnig op dat Giepie skoon van die sout in sy hande laat val. “Ons moet iemand kry wat vir haar kom kuier. Familie, goeie vriende, enige iemand wat vir ‘n rukkie hier kan kom kuier wat haar aandag kan aflei van haar eensaamheid af.”

“Nou is dit jy wat die idees het, maar,” Giepie gaan weer ongestoord verder met die sout, “dis ‘oraait’.”

En dis hoe dit gebeur het dat Surita op onse plaas beland het. Dié is nou my ou Miesies Bessie se broer se kleinjong wat vir die ‘varsity’ vakansie bietjie vars plaaslug kom soek het.

Ou Giepie het die storie so staan en kyk en teruggedraai om aan te gaan waarmee hy besig was.

My plan sou gewerk het as dit nie was dat Surita meer as net vars plaaslug gekry het nie.

Miesies Bessie het weer vir ou dokter laat uitry plaas toe om te kom help met die hygbors, toe ou dokter met die ‘ingelse’ dokter hier aankom.

Ek dink die plaas sou na daardie dag nooit weer dieselfde wees nie. Ou dokter moes mooi praat voordat Miesies Bessie die ‘ingelse’ dokter die huis wou toelaat. Na ou dokter kalm vir Miesies Bessie verduidelik het dat die ‘ingelse’ dokter net wou kom ekskuus vra oor nou die dag, het sy ingestem.

En daar gebeur dit toe dat die ‘ingelse’ dokter byna self ‘n hygbors kry. Nie van aansit nie, maar van dít wat hy in die voorhuis sien. Surita met daardie lang bos hare wat nooit ‘n rekkie sien nie, slaan toe sowaar die ‘ingelse’ dokter se asem weg nog voor jy kan sê mampoer se ...

Haai ekskuus!

Ou Giepie sê dat Lina sê dat sy maar net gehoor het van die ding wat dié affêre op die dorp veroorsaak het. Ek bedoel dan nou, van die ‘ingelse’ dokter op die dorp aangekom het, was dit een groot katgeveg na die ander tussen die vrouens vir hulle dogters, en hier slaan ‘n wildvreemde jongetjie uit, nat agter die ore, en sy gryp hom so voor algers se neuse weg.

Ja ou Kaaitjie, sê ek vir myself, as die dorp moet uitvind dit was jóú idee dat Surita moes plaas toe kom, sit jy nie weer ‘n voet op die dorp nie.

Dit gebeur dan ook so dat die ‘ingelse’ dokter baie huisbesoek op die plaas kom doen. Nie dat my ou Miesies Bessie juis baie daarvan gehou het nie. Maar toe die gort klaar gaar was, het sy maar met stywe lippe gesit, sonder om ‘n woord in die geselskap te sê. En loop loop sy ook nie, nee, sy sit haar sit tussen Surita en die ‘ingelse’ dokter, totdat die kers ‘n swart kring op die pierang brand.

Maar die ‘ingelse’ dokter gee nie op nie, en met die volgende huisbesoek kom hy met ou dokter daar aan.
“En nou Dokter?” Miesies Bessie staan met haar hande vroom voor haar inmekaar gevleg, glimlag alle kante om. “Ek het dan nie gebêl dat Dokter moet uitkom nie.”

“Nee wat Bessie, toe Dokter Hamilton praat van plaas toe kom, dog ek so by myself, dat ek liewer saamry, dan hoor ek sommer hoe klink daardie bors van Bessie vandag.”

“Maar dit is darem baie bedagsaam van Dokter, wat het dan vandag van Dokter se tassie geword, of is dit nog in die mouter?”
“Eee … ja. Ek skat ek het dit in Dokter Hamilton se motor vergeet.”

‘Shame’, ek het nog nooit vir ou Dokter so ongemaklik en verleë gesien nie. Hy sê dan voor almal dat hy na Miesies Bessie se bors wil luister, maar hy het nie sy tassie by hom nie. Glo in die mouter vergeet, maar uitgaan om dit te gaan kry, doen hy ook nie.

Die plan het gewerk. Ou Dokter het die heeltyd vir Miesies Bessie besig gehou, en kort voor lank moes Surita se vakansie ook tot einde kom. Die vrouens op die dorp was darem baie verlig hieroor, die ‘nurse’ by die spreekkamer sê sy kon nie voorbly met die afsprake nie.

Maar nee wat, dit het gelyk of die ‘ingelse’ dokter klaar sy hart verloor het. Dit was ‘n oor en weer gebêllery, Lina sê Martie by die sentrale sê dit was die beste tyd in al die jare wat sy werk.

Elke week as Miesies Bessie in die salon was, het ek gou oorgehardloop om die nuutste nuus van die week te hoor by Martie. Dit het die rit elke week dorp toe die moeite werd begin maak. Oppad terug plaas toe, het ek vir Miesies Bessie vertel wat ek gehoor het.

“Vêr van jou goed, na aan jou skade Kaaitjie,” het Miesies Bessies elke week vir my gesê, maar dit het gelyk of daardie sentrale nog sou uitbrand van die gevryery so op die ‘phone’.

En so het dit maar aangegaan. Martie by die sentrale, Daantjie by die poskantoor. Lina sê die poskantoor se dak en mure was skielik altyd nat as sy die pos gaan afhaal het. Dis van die gestoom sê ek vir jou. Daantjie wou dit nooit erken nie, maar skielik het hy in die vryer van die distrik verander.

Ja-nee, en voor ons onse oë kon uitvee, was dit ‘Christmas’ en was Surita terug op die plaas vir die feestyd.

Ek weet nou nog nie hoe vandag se jongmense se koppe werk nie, maar toe ons weer hoor, loop Surita met die grootste en blinkste diamant aan haar ringvinger rond.

Waar die ‘ingelse’ dokter dit gekoop het? Nee mens, ek weet nie. Stefanus sê Andries by die ‘jewellery’ sê dis beslis nie by hóm gekoop nie, en die enigste ander is ‘n honderd myl van die dorp af.

Ja? En met Surita weer terug na ‘sodem en gemora’ toe, droog die afsprake skielik op. Die ‘nurse’ by die spreekkamer sê al wat leef wou skielik nét ‘n afspraak by ou Dokter kry.

En asof dit nie genoeg was nie, het ou Hana se dogter ook nog amper van die kerktoring afgespring. Ja, die kerktoring mens! Waar sou sy tog ‘n ander hoë gebou kon kry, alger is so laag, sy sou net haar enkels verstuit!

‘Shame’.

Ou Dokter het ook erg begin moeg raak van die die siek mense, want hy was die enigste wat afsprake kon kry, dit was net die bitter eindes wat nog met te veel ‘make-up’ op hulle gesigte by die ‘ingelse’ dokter kom inloer het.

En daar kom die dag toe dat die ‘ingelse’ dokter vir ou Dokter sê hy dink hy sal maar liewer terug grootte stad toe. Dis in elk geval net ‘n kwessie van tyd voor hy en Surita vir mekaar sou sê ‘I do’.

Hy was ook net weg toe die tweede bom onse dorpie tref. Met al die huisbesoek wat ou Dokter so saam met die ‘ingelse’ dokter kom afgelê het, het dit ‘n gewoonte geword dat ou Dokter toe nou elke Sondag by ons kom eet het.

Vir ou Kaaitjie was dit die ‘heat’ van die week om Sondae te kook. Ek kon al my ‘fancy tricks’ met die kos uithaal wat ek nie gedoen het met my en Miesies Bessie so alleen nie.

En so saam met die paashaas kom kupido toe ook plaas toe. En mens, daar sak ons ou Dokter, een van die respekvolstes in die dorp, op sy een knieg neer en vra my ou Miesies Bessie die groot vraag wat elke vrou hoop om tenminste een maal in haar lewe te hoor.

Ek dink Miesies Bessie het die ja-woord sekerlik drie keer herhaal toe sy eers besef ou Dokter is nog nie op nie, want sy een knieskuif het uitgehak! Ek sê vir jou, dit het my én ou Giepie gekos om hom weer op sy voete te kry, nie dat ou Giepie juis armpies het nie, hy is net ‘n asempie.

Wie sou nou kon dink dat my ou Miesies Bessie en ou Dokter ...

Dit was skok, regtig. Ek doen dit nie uit gewoonte uit nie, maar toe ek myself weer kon kry, het ek die hele botteltjie boegoebrandewyn vir die week klaar gesluk.

Dit was met gekruisde duime en groottone wat ek agter my kamerdeur gesit en hoop het Miesies Bessie roep my nie daardie aand vir ‘n boegoebrandewyntjie nie.

Darem aardig, sou ek later dink. Miesies Bessie se hygbors het darem skielik gesond geword, en ek praat nie eers van die niere en ander dinge nie. Die kierie lê skoon eenkant deesdae. En tog, hoe mis ek my slukkie boegoebrandewyntjie elke dan en wan.

Nee wat, met ou Dokter elke dag aan sy vrou se sy, gaan dit ook sommer beter met die plaas ook. Om te dink ons ry nou nie meer elke week dorp toe nie. En die ergste is dat ek nie meer die nuutste nuus eerstehands by Lina of Martie kan hoor nie. Ek moet maar tevrede wees met ou Giepie se weergawe daarvan.

Ag nou ja, dis ook weer tyd om die ketel aan te sit vir middagteetjies. Ek sal maar wag dat ou Giepie terugkom en vir my vertel wat daar op die dorp aangaan. Ou Dokter het hierdie keer nie kanse gewaag nie. Hy het sommer twee nuwe dokters op die dorp gekry. Met die een ongelukkig klaar getroud, maar die ander een darem nie.

Ja wat, dis dan liewer beter so op die plaas met die vars lug.